Alvites, 27 augustus 1986

Waarde Janine,

Hier een reactie op je vragen. Omdat er haast bij is, verder maar geen plichtplegingen. Ik geef de brief morgen mee aan de moeder van Charles, die per vliegtuig teruggaat naar Nederland, zodat je hem zo snel mogelijk hebt. Voor het gemak heb ik de punten genummerd en een kopie van je brief erbij gedaan.

1. Horatius i.p.v. Horatio is natuurlijk een fout. Excuses. Dat heb je met tekstverwerkers: doe je het één keer, even denkend aan Polonius, dan staat het er overal.
2. Ik gebruik altijd de Arden-edities als standaard; ik heb er dit keer misschien anderhalve regel aan toegevoegd uit het eerste Quarto, niet meer. Laat ze gerust weg.
3. Lees voor regel 7:Daarbij onszelf niet uit het oog verliezend. (+ komma s.v.p. achter regel 6).
4. Lees: Tot vrouw. Wij handelden daarbij geenszins. Op pag. 18, r.6: ‘Dit moet zo zijn.’ Werp af – luidt onze vraag – .
5. Ik vind warrelklomp erg mooi. Maak er, als je wilt, ‘losgeslagen’ van.
6. Hier is een woordspeling gehandhaafd. Licht staat voor alicht (Verg.: ‘dat leidt licht tot misverstand’). Wel (met klemtoon) staat voor goed: welluidend, welgekozen, welverwant. Laat alsjeblieft zo staan.
7. Lees: Is het u om een dienst te vragen dat we
8. Lees: Een behoorlijke, en ze kent veel kerkers, cellen en kampen: Denemarken is een van de ergste.
9. Lees: Hem zo gestemd te weten.
10. Mag Mevrouw worden.
11. Maak van ‘tamelijk goeïg’: ‘vrij betamelijk’.
12.  ‘Je trekt steeds harder van leer, en het niveau wordt steeds lager’ is een parafrase van deze cryptische zin. Als de speelster daaraan denkt kan ze het vast wel uitspreken zoals het er staat.
13. ‘Vet’ betekent natuurlijk ‘vruchtbaar, weelderig, goed om te grazen,’ verg. vette weide. Er betreft hier dieren-beeldspraak (de moeder als varken). Laat ‘fiere broer’ staan en maak er ‘rijke berg’ van.
14. Lees: Die luchtkastelen bouwt een razernij Met veel vakkundigheid
    Het losse ‘Razernij!’ in de volgende regel weg.
15. Hij heeft inderdaad toegestoten, maar net boven het hoofd stolt het zwaard. Maak ervan: Want zie, zijn zwaard, dat al op weg was naar Het melkwit hoofd van de oude Priamus,
16. Laat maar staan zo. ‘Je moet ze in woorden overzetten,’ staat er. De gebiedende wijs, de betekenis, de ambiguïteit, alles is in de vertaling toch wel gehandhaafd. Weet geen andere oplossing.
17. Vanavond.
18. r. 5 en 6 van onderaf. Lees: Zoals men van een kwaal de ernst verzwijgt,
    Haar doorknagen etc.
19. Ik heb hier zo letterlijk mogelijk willen vertalen. Een deel van de oorspronkelijke tekst is ook nog conjectuur. Maak van r. 16 maar: Net zo rechtstreeks als het kanon zijn doel (zonder komma) en dan is het met wat ademhalingstechniek al heel wat duidelijker.
20. Dat mag.
21. Dit vind ik onzin. Wat ademhalingstechniek en een juist accent verrichten ook hier wonderen. Laten staan.
22. Anoint en unction zijn priestertermen, Laertes ziet het als een gewijde taak, een religieus gebeuren. Zo blijft de bedoelde ironie erin. Laten staan.
23. Veel en veel liever, vanwege de poëtische kracht: Daar is… Wekt spanning en verwachting. Tilt op. Niet veranderen.
24. Het kakebeen, dus: dat. Sorry.
25. Over spreektaal valt te twisten. Ik ben er ook niet al te gelukkig mee, maar in deze context gelukkiger dan met knar of kanis. De knar van een politicus, nou ja. Kop lijkt me dan nog beter. Ja, maak er maar gewoon ‘kop’ van. ‘Test’ mag eventueel ook.
26. Wisselkind, goed. Maar dat levert moeilijkheden met het metrum op. Lees de regels daarom als volgt:
    Een wisselkind waar niemand erg in had.
    De dag daarop was ons gevecht op zee –
    Wat daarvan kwam, dat weet je.
27. Het zijn beide spreekwoordelijke gezegden, die geen verband met elkaar houden. Het is geen ‘terugkerend beeld.’ Ik gaf de voorkeur aan de plastiek van de afzonderlijke uitdrukking in de context.Op pag. 31 zou het, vanwege de bondigheid van de expressie, snippen moeten zijn. Nu doet me dat teveel aan briefjes van honderd denken. De ‘snip’ als dom, naïef dier, wordt in het eerste geval beter uitgedrukt door ‘gansje.’ In het tweede geval, als er zonder bijgedachten ‘houtsnip’ kan staan en in combinatie met strik, kan het vogeltje weer. Nogmaals, er is in het stuk geen enkele interactie of verwijzing tussen beide vindplaatsen. Laten staan dus maar.

Zo, Janine, ik hoop aan de meeste van je wensen tegemoet gekomen te zijn en de weinige andere naar behoren te hebben verantwoord. Breng mijn allerhartelijkste groeten aan Gerardjan over, aan Gerrit Korthals Altes en aan de spelers die ik ken; sterkte,

je Gerrit